Selasa, 17 Maret 2015

Tambo Rantau XII Koto




Njinjiek nan moelo – moelo, nan mantjantjang melotie negori doewo bole koto, nan bagalaw njinjiek soetan bandoro nan turun dari bukik seguntang – guntang, duo jo niniek Rajo Putieh, mulo – mulo mandopek ka gunuang nilam ijau, turun ka bulai duo, dari bulai duo ka koto tuo, dari koto tuo ka pasimpai.
Negori – negori nan dalam pegangan yang di patoean Marajo boengsu sainggan patadjin muaro sebo , sainggan tanjuang simalidoe. Namo negori dalam iko : Tanjuang, simalidoe, Padang Loweh, Poelai, Siguntua, Loebuak Boelang, Sikabaoe, Soengai Dore, Pulaoe Poenjuang, Soengai Kilangan, Soengai Kambuik, Loeboeak oelang Aling, Dusun Tangah, Si Topoes, Abai, Muaro Ikua, Bidar Alam, Lubuak Malako, Jopang, Sampu, Lubuak Godang, Pasimpai, Tanjuang Alam, Tanjuang Balik, Sungai Limau, Batu Angi, Batu Kungkuang, Koto Ubi, Koto Ilalang, Talau, Junjuang Siriah, Tarantang, Sungai Tabakaw.
Galaw Urang Godang Nan Dalam Pegangan Yang Dipertuan Marajo Bungsu.
Urang Godang Bagala Rajo Sati Alam, Urang Gadang Tan Tuo Rajo Hitam, Urang Gadang Rajo Gagah, Urang Gadang Di Rantau Salah, Urang Gadang Bandoro, Urang Gadang Tuanku Kuek Kuaso, Orang Gadang Niek Sureko, Urang Gadang Sutan Bindalo, Urang Gadang Bagindo Rajo Intan, Urang Godang Bagindo Tan Bandoro, Urang Godang Paduko Simarajo, Urang Godang Datuak Malepoh, Urang Godang Lipati, Urang Godang Tan Bandoro, Urang Godang Ampang Majo Lelo, Urang Godang Tambun Tahie, Urang Godang Bagindo Pintu Basaw, Urang Godang Bagindo Tan Basaw, Urang Godang Rajo Angin, Urang Godang Bandoro Putieh, Urang Godang Labuan, Urang Godang Rajo Labieh

Sarato Manti Nan Barampek ;
1.       Manti Tuo Rajo kayo
2.       Rajo Bandoro
3.       Rajo Mantori
4.       Rajo Paliaro

Ikolah Sandi Rajo.

Nan Adat Rajo Jiko ka Bolai Basambah Sabuang, Jiko Rintang Baambuang Rawan; duduak bajamba surang. Jiko Adat Urang Gadang, Jiko Pai Tampek batanyo, JIko pulang tampek babarito, jiko adat manti pangulu, Jiko manyambah dalam galanggang batukuik kapalonyo jo kain putieh.

Jiko pegang pacik Rajo, dan Urang Godang Sarato Manti, jiko pacik ganggam rajo Taluak Jo Rantau, Jiko pacik ganggam urang Godang Jo Manti Cancang jo Latiah.

Jiko Pacik Ganggam Manti Panghulu, manyamokan Nagori jo kampuang.

Jiko nan untuak dek rajo, jiko baburu tidak jo anjing , Jiko bapikie tidak jo bolam, jiko kasawah tidak baluluak, jiko ka lading tak baarang.

Jiko nan untuak dek urang godang, manyiso mahabiskan; jiko ka tombang manarimo kapalo omeh, jiko ka lodang manarimo bungo ampiang, jiko kasawah babungo ampiang.
Jiko nan untuak dek manti mamacik galanggang nan sapampeh.

Jiko salah urang godang kapado Rajo manyambah kabawah Tapak.

Jiko salah urang banyak kapado Rajo mangaji urang godang – godang sarato manti.

Jiko adat mandirikan Rajo takalo maso dahulunyo; maso dahulunyo Rajo Ka Pulang ka pagaruyuang, onak ka tingga di rantau, moengko manangis onaq, kato onaq : onaq tidak batombang pandoelangan, tidaq basejo palajangan, tidaq baolo pamoekatan. Djo apo soembing ka ditilieq. Djo apo Patah ka di kimpo ? Moengko bakato daulat: Djapoei ome ka batoe angi, Batoe kongkoeng, Koto Oebi, Koto Ilalang, ka tarantang, ka tabakaw.

Apo kato onaq, djo apo ka den djopui ome iko paq ? Kato onaq: moengko batinggakanlah saloei nan doewo bole taije; iko lah soembing ka patitie, pamatji rantau doewo bole koto. Bapaq lah pulang ka Minangkabau; moengko di amboeng kabosaran onaq, di pantjang galanggang tinggi, di pasoeng kabau nan godang, di lope sirieh hilije jo moedieq, sainggan patadjin moaro sebo, inggan tandjoeng, simalidoe, sainggan sirangkah nan badangkang, inggan si lolo poenai mati, inggan si boeruwq kaoedjanan, kajoe saratoesj sapamatan, inggan…. Inggan si kilang aijie bangijs. Moengko rapelah penghoeloe djo Radjo, rape manti djo doebalang, rape sagalo urang toewo – toewo di dobie kabau nan godang, radjo lah naieq ka djimbangan, poeti lah tingga di maligai; kadji tamat, soere baboekoie; gajoeng poetoejs, podang talataq.

Djoko batanam oerang goedang maso dahoelouenjo, baome sapoeloew ome bamakan djawi saekoewe, djoko batanam manti baitoe djoeo.

Adat radjo ka badjolan maso dahoeloenjo, toembaq badjalan mangirieng, titah talajang mangadoq, moelio radjo deh pangiring, tagoq radjo dek sandi djo urang godang.

Djoko adat radjo Mati maso dahoeloenjo,  djoko saki bagandang nobat, djoko mati bakitjang poli, manigo hari ----- ; ilang Radjo baganti radjo,poea robah tago, satijo bakarang, nobat baboeni.

Djoko adat Radjo ka loloq maso dahoelonjo, djoko loloq bagandang nobat; djoko djago babongke timoewe, ka toeroen bapajuang baopi,

Djoko adat oerang nikah badoedoewqan malim nan batigo di isi ome satali,

Djoko adat oerang ka soraq, badoedoewqan panghoeloe nan batigo di isi ome satali,

Djoko adat oerang ka boenaq kete bakajien doewo eto, ajam saekowe korambije saboewah, goram salimai, bore sagantang, koewah koening, djamba panoew.

Djoko adat oerang mati kapan nan salampijs, tjowan saboewah, oendoeng – ondoeng sahalai. Djoko adat negori sapakat, adat kampuang saijo.

Naskah ini bertuliskan Arab Melayu menggunakan Ejaan lama, beberapa yang dapat di pahami telah di laih tulis menggunakan ejaan yang di sempurnakan, selebihkan menggunakan ejaan asli.
Rantau XII Koto memiliki seorang Raja Bergelar Yang DIpertuan Marajo Bungsu, Yang Dipertuan Marajo Bungsu berasal dari Pagaruyung, Yang Dipertuan Marajo Bungsu I merupakan anak dari Puti Intan Jori dengan Tantua Rajo Sahilan. Tantua Rajo Sahilan merupakan Tiang Panjang Nan Batujuah di Rantau XII Koto. Yang Dipertuan Marajo Bungsu berkedudukan di Lubuak Gadang Sangir. Yang Dipertuan Marajo Bungsu pernah di sebut dalam Piagam Perdamaian di kerinci.

Sumber :

1. Midden Sumatera, Prof P.J Veth , 1877
2. Niffwan Radjo Piliang, Batu Sangka, 2015
3. Tuturan Tuanku Rajo Godang Jambu Lipo, F. Bgd Tan Ameh, 2014

2 komentar:

  1. Puti intan jori anak dari raja / anak puti apa..?

    BalasHapus
  2. Apakah ada puti intan jori di daerah tempat tantua jo saihilan dan apakah rumah gadang tantua sudah ada apa sedang dalam tahap pembangunan.. Kalau memang tantua sebagai rajo rantau 12 koto dimanakah rumah gadang tantua selama ini ?

    BalasHapus